……. 7

فصل دوم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 9

2-1- تقسیم بندی انواع منابع انرژی………………………………………………………………………….. 10

2-2- سوختهای زیستی (BIO-FUELS) و مزایای استفاده از آن …………………………………. 11

2-3- وضعیت تولید سوختهای زیستی در ایران ………………………………………………………….. 13

2-4- پروسه تولید مورد استفاده در این طرح……………………………………………………………… 15

2-4-1- تولید اتانول از Biomass…………………………………………………………………………. 16

2-4-2- تولید اتانول از باگاس………………………………………………………………………………… 17

2-5- خواص اتانول……………………………………………………………………………………………… 18

2-6- انواع اتانول (الكل اتیلیك)………………………………………………………………………………. 18

2-7- كاربرد اتانول (الكل اتیلیك)……………………………………………………………………………. 19

2-8- روند تغییرات تولید اتانول در دنیا…………………………………………………………………….. 20

2-9- كالای جایگزین……………………………………………………………………………………………. 21

2-10- اتانول به عنوان سوخت………………………………………………………………………………… 21

2-11- مزایای زیست محیطی اتانول…………………………………………………………………………. 23

2-12- محصولات جنبی ناشی از تولید اتانول……………………………………………………………… 24

2-13- مزایای افزودن 10% اتانول به بنزین………………………………………………………………… 25

2-14- مزایای مهم اتانول در مقایسه با MTBE…………………………………………………………. 26

2-15- بازار جهانی اتانول …………………………………………………………………………………….. 26

2-16- تولیدكنندگان عمده اتانول ……………………………………………………………………………. 28

2-17- جایگزینی اتانول با MTBE در بنزین……………………………………………………………. 29

2-18- بررسی ظرفیت تولید اتانول در كشور………………………………………………………………. 32

2-19- بررسی میزان واردات اتانول به كشور………………………………………………………………. 34

2-20- معرفی مكان پروژه (كشت و صنعت هفت تپه خوزستان)…………………………………….. 34

2-21- ویژگیهای استان خوزستان…………………………………………………………………………….. 35

2-21-1- آبهای خوزستان……………………………………………………………………………………… 35

2-21-2- آب و هوا…………………………………………………………………………………………….. 35

2-21-3 – وضعیت بارندگی………………………………………………………………………………….. 35

2-21-4 مدت روشنایی و انرژی خورشیدی………………………………………………………………. 35

2-22- گیاه نیشكر……………………………………………………………………………………………….. 36

2-23- وضعیت تولید نیشكر در ایران……………………………………………………………………….. 36

2-24- مزیت های نسبی هفت تپه خوزستان………………………………………………………………… 37

2-25- كشت و صنعت هفت تپه خوزستان………………………………………………………………… 38

2-25-1 تاریخچه تأسیس كارخانه…………………………………………………………………………… 38

2-25-2- كشت و برداشت نیشكر در هفت تپه………………………………………………………….. 39

2-25-3-تولید نیشكر در كارخانه……………………………………………………………………………. 40

2-25-4- فرآورده های جانبی تولید شكر…………………………………………………………………… 41

فصل سوم: مبانی نظریو متدولوژی تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 44

3-1- مبانی نظری نحوه سنجش هزینه های اجتماعی…………………………………………………….. 45

3-2- مروری بر مطالعات انجام شده ومبانی تئوریک……………………………………………………. 45

3-3- مروری بر روش های ارزشگذاری بر محیط زیست………………………………………………. 46

3-3-1- روش هزینه فرصت از دست رفته(Opportunity Cost Approach)…………… 46

3-3-2- روش واکنش – دز (Dose-Response Approach)………………………………… 47

3-3-3- روش هزینه جایگزینی (Replacement Cost)…………………………………………… 47

3-3-4- روش مخارج پیشگیری یا رفتار تعدیلی………………………………………………………… 47

3-3-5- تقاضای انتسابی (Ascribe Demand)……………………………………………………… 47

3-3-6- روش هزینه سفر (Teravel Cost Method)…………………………………………….. 48

3-3-7- روش هزینه بیماری …………………………………………………………………………………. 48

3-3-8- روش قیمت گذاری لذت گرایی (Hedonic Pricing Method)……………………. 49

3-3-9- روش رفراندوم (Referendum Method)……………………………………………….. 51

3-3-10- روش ارزش گذاری مشروط (Contingent Valuation Method)……………. 51

3-3-11- روش VSL (Value Of Statistical life)……………………………………………. 51

3-3-12- دیه…………………………………………………………………………………………………….. 52

3-3-13- روش درآمد…………………………………………………………………………………………. 52

3-3-14- روش بیمه…………………………………………………………………………………………… 53

3-3-15- پولی کردن اثرات خارجی منفی و مثبت …………………………………………………….. 53

3-4- حرکت به سمت تخصیص بهینه اجتماعی وترغیب بکارگیری انرژی های پایدار………….. 54

3-5- توسعه پایدار………………………………………………………………………………………………. 56

3-6- اندیشه توسعه پایدار……………………………………………………………………………………… 58

3-7- مفهوم پایداری…………………………………………………………………………………………….. 59

3-8- موانع تحقق پایداری ……………………………………………………………………………………. 60

3-9- اهداف کارکردی توسعه پایدار…………………………………………………………………………. 61

3-10- الزامات توسعه پایدار………………………………………………………………………………….. 61

3-11- تحلیل های موجود در مورد توسعه پایدار ……………………………………………………….. 62

3-12- پروتکل کیوتو…………………………………………………………………………………………… 63

3-13- استفاده از MTBE در بنزین واثرات زیست محیطیآن……………………………………. 64

3-14- بررسی میزان آلاینده ها و هزینه های اجتماعی آنها…………………………………………….. 64

3-14-1- تأثیرات MTBE بر سلامت انسان……………………………………………………………. 65

3-14-2- ورود MTBE به منابع آب…………………………………………………………………….. 65

3-14-3- سرنوشت MTBE در منابع آب………………………………………………………………. 65

3-14-4- ورود MTBE به خاک………………………………………………………………………….. 66

3-15- روشهای ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری………………………………………………………… 66

3-15-1- روش ارزش فعلی خالص……………………………………………………………………….. 66

3-15-2- روش نرخ بازده داخلی IRR…………………………………………………………………… 67

3-15-3- روش نسبت منافع به هزینه ها………………………………………………………………….. 68

3-15-4- روش شاخص سودآوری………………………………………………………………………… 68

فصل چهارم: برآورد الگو و تحلیل فرضیه

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 70

4-1- تحلیل جایگاه صنعت در سیاست های کلان اقتصادی کشور……………………………………. 71

4-2- برآورد سرمایه گذاری مورد نیاز طرح………………………………………………………………… 72

4-2-1- برآورد سرمایه ثابت………………………………………………………………………………….. 73

4-2-1-1- زمین و ساختمان سازی…………………………………………………………………………. 73

4-2-1-2- تاسیسات و تجهیزات جانبی…………………………………………………………………… 74

4-2-1-3- تجهیزات اصلی پروسه تولید…………………………………………………………………… 75

4-2-1-4- هزینه وسائل اداری……………………………………………………………………………….. 75

4-2-1-5- هزینه وسائل نقلیه عمومی………………………………………………………………………. 76

4-2-1-6- دانش فنی و مدیریت پروژه……………………………………………………………………. 76

4-2-1-7- هزینه های قبل از بهره برداری…………………………………………………………………. 76

4-2-2- برآورد هزینه های تولید……………………………………………………………………………… 77

4-2-2-1- هزینه حقوق و دستمزد پرسنل…………………………………………………………………. 77

4-2-2-2- مواد اولیه……………………………………………………………………………………………. 78

4-2-2-3- هزینه تعمیر و نگهداری…………………………………………………………………………. 79

4-2-2-4- هزینه های سالانه انرژی…………………………………………………………………………. 79

4-2-2-5- سایر هزینه ها……………………………………………………………………………………… 79

4-2-2-6- هزینه بیمه…………………………………………………………………………………………… 79

4-2-2-7- هزینه استهلاک…………………………………………………………………………………….. 80

4-2-3- قیمت فروش………………………………………………………………………………………….. 80

4-2-4- محاسبه سرمایه در گردش…………………………………………………………………………… 81

4-2-5- برآورد کل سرمایه گذاری طرح……………………………………………………………………. 81

4-3- خروجی های نرم افزار کامفار و تفسیر آنها………………………………………………………… 82

4-4- آنالیز حساسیت……………………………………………………………………………………………. 82

4-5- نسبت سود خالص به کل فروش……………………………………………………………………… 84

4 -6- ارزش حال خالص (NPV) به کل حجم سرمایه گذاری………………………………………. 85

4 –7- صورت خلاصه طرح با مالیات………………………………………………………………………. 86

4-8- حساسیت IRR نسبت به تغییر نرخ تنزیل………………………………………………………….. 89

4-9- مقایسه اقتصادی استفاده از MTBE واتانول در بنزین………………………………………… 105

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 108

5-1- بررسی استراتژیکی جایگزینی MTBE با بیواتانول…………………………………………….. 110

5-2- نتایج حاصل از تحقیق………………………………………………………………………………….. 111

5-3- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………….. 113

5-3-1- پیشنهادهای حاصل تحقیق…………………………………………………………………………. 113

5-3-2- پیشنهاد برای مطالعات آتی………………………………………………………………………… 114

 

پیوستها وضمائم………………………………………………………………………………………………….. 115

منابع ومآخذ……………………………………………………………………………………………………….. 120

چکیده ا نگلیسی…………………………………………………………………………………………………. 123

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

 

جدول 2-1 خواص اتانول………………………………………………………………………………………. 18

جدول 2-2- تولیدكنندگان جهانی اتانول…………………………………………………………………….. 28

جدول 2-3- واحدهای تولیدی الكل اتیلیك………………………………………………………………… 33

جدول 2-4- میزان تولید نیشكر در ایران (تن)…………………………………………………………….. 37

جدول 3-1- خلاصه ای از مهمترین روشهای درونی سازی آثار خارجی زیست محیطی……….. 55

جدول 4-1- میزان سرمایه گذاری مورد نیاز طرح………………………………………………………. 73

جدول4- 2- هزینه های عملیات ساختمان سازی و محوطه سازی…………………………………….. 74

جدول 4- 3 – هزینه های خرید و نصب تاسیسات و تجهیزات جانبی………………………………. 74

جدول 4- 4 – هزینه خرید و نصب ماشین آلات خط تولید و تجهیزات آزمایشگاهی……………. 75

جدول 4- 5 – هزینه های اثاثیه و لوازم اداری……………………………………………………………… 75

جدول 4- 6- هزینه وسائل نقلیه……………………………………………………………………………… 76

جدول 4-7– هزینه دانش فنی…………………………………………………………………………………. 76

جدول 4- 8 – هزینه های قبل از بهره برداری……………………………………………………………… 76

جدول 4- 9 – هزینه حقوق و دستمزد پرسنل……………………………………………………………… 77

جدول 4- 10– هزینه مواد اولیه مورد نیاز………………………………………………………………….. 78

جدول 4-11 – هزینه تعمیر و نگهداری…………………………………………………………………….. 79

جدول 4-12– هزینه انرژی مصرفی………………………………………………………………………….. 79

جدول 4- 13 – سایر هزینه ها………………………………………………………………………………… 79

جدول 4- 14 – هزینه بیمه کارخانه………………………………………………………………………….. 79

جدول 4- 15- هزینه استهلاک………………………………………………………………………………… 80

جدول 4- 16- قیمت فروش محصول………………………………………………………………………. 80

جدول 4- 17 – برآورد سرمایه در گردش………………………………………………………………… 81

جدول 4- 18- سرمایه گذاری طرح………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-19- اثربخشی استفاده از اتانول با درصدهای مختلف در بنزین………………………….. 105

جدول4-20- اثربخشی استفاده از MTBE با درصدهای مختلف در بنزین………………………. 105

جدول 4-21- تفاوت قیمت جایگزینی بیواتانول (99.5 درصد) با MTBE…………………….. 106

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 2-1- رشد تولیداتانول در دنیا………………………………………………………………………… 21

نمودار 2-2- تولید جهانی اتانول………………………………………………………………………………. 27

نمودار 2-3- مصرف جهانی اتانول……………………………………………………………………………. 27

نمودار 4-1- حساسیت IRR نسبت به درآمد فروش ،افزایش سرمایه گذاری ثابت و هزینه های عملیاتی 83

نمودار 4 -2 – نسبت سود خالص به کل فروش………………………………………………………….. 84

نمودار 4- 3 – ارزش حال خالص (NPV) به کل حجم سرمایه گذاری…………………………….. 85

بیان مسئله تحقیق:

 

استفاده روز افزون از سوخت های فسیلی افزایش قیمت محصولات نفتی و کاهش ذخایر موجود سبب گسترش تحقیقات در زمینه منابع جدید و تجدید پذیر انرژی و تلاش در جهت کاهش تکیه بر سوخت های فسیلی از جمله نفت و محصولات نفتی شده است .

از جمله منابع تجدید پذیر انرژی که میتواند جایگزینی برای سوخت های فسیلی شود و امروزه بسیار مورد توجه کشورهای اروپایی و آمریکایی قرار گرفته است “سوخت های زیستی” می­باشند که خود به چند گروه از جمله “بیواتانول” تقسیم می شوند .

بیواتانول یکی از انواع الکلها با فرمول C2H5OH می باشد که به آن نامهای گوناگونی نظیر الکل اتیلیک ،الکل غلات و… نسبت داده میشود . اتانول دومین عنصر از سری الکلهای آلیفاتیک است که کاملا در آب و حلالهای آلی حل میشود و بسیار آبدوست میباشد . اتانول مایعی بیرنگ با بویی مطبوع میباشد و اغلب اتانولی که در صنعت از آن استفاده میشود الکل 95% یا الکل 95 درجه گویند که 95% آن الکل و 5% آن آب است و از نظر شیمیایی از نقطه انجمادی برابر 115- درجه سلسیوس و نقطه جوشی معادل 78 درجه سلسیوس و وزن مخصوصی برابر79. 0 g/ml در 20 درجه سلسیوس برخوردار است. بیواتانول از تبخیر مؤلفه های قندی بیوماس به وجود می­آید و امروزه بیشتر از محصولات نشاسته ای و قندی تهیه میشود . با پیشرفته شدن فناوری از بیوماس سلولزی مانند درختان و سبزه ها نیز برای تهیه اتانول استفاده میشود .مواد اولیه ای که برای تولید بیواتانول مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از :

– ضایعات کشاورزی از قبیل پسمانده مواد و محصولات مانند ساقه ها ، برگها وسبوس غلات .

– ضایعات جنگلی مانند بریده ها و خاک اره های نجاری ، درختان مرده و شاخه های درختان .