2.2.3 ادبیات داستانی………………………………………………………………………………………………….27

2.2.4 داستان دینی …………………………………………………………………………………………………….27

2.2.5 فیلمنامه …………………………………………………………………………………………………………..32

2.3 چارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………….33

فصل سوم: روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….34

3.1 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..34

فصل چهارم: یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………………35

4.1 عناصر داستان و فیلمنامه………………………………………………………………………………………………………..35

4.1.1 پیرنگ …………………………………………………………………………………………………………………35

4.1.1.1 گره افکنی …………………………………………………………………………………………….36

4.1.1.2 کشمکش……………………………………………………………………………………………….36

4.1.1.3 بحران……………………………………………………………………………………………………37

4.1.1.4 تعلیق…………………………………………………………………………………………………….38

4.1.1.5 نقطه اوج……………………………………………………………………………………………….38

4.1.1.6 گره گشایی……………………………………………………………………………………………39

4.1.2 شخصیت………………………………………………………………………………………………………………40

4.1.3 گفتگو …………………………………………………………………………………………………………………41

4.1.4 زمان و مکان ………………………………………………………………………………………………………..41

4.1.5 زاویه دید……………………………………………………………………………………………………………..42

4.2 اقتباس انواع و شیوه ها………………………………………………………………………………………………………….44

4.2.1 اقتباس و دیدگاه ها…………………………………………………………………………………………………44

4.2.2 انواع و شیوه های اقتباس…………………………………………………………………………………………51

4.2.3 روند اقتباس از داستان به فیلمنامه…………………………………………………………………………….54

4.2.4 وفاداری و اقتباس………………………………………………………………………………………………….63

4.3 نگاهی اجمالی به مهم ترین آثار اقتباسی سینمای ایران و جهان…………………………………………………….66

4.4 بررسی تطبیقی داستان پادشاه و کنیزک…………………………………………………………………………………….86

4.4.1 معرفی اجمالی فیلمنامه ………………………………………………………………………………………….86

4.4.2 معرفی اجمالی داستان ……………………………………………………………………………………………86

4.4.3 خلاصه داستان و فیلمنامه ………………………………………………………………………………………87

4.4.4 بررسی شخصیت های داستان و فیلمنامه …………………………………………………………………..90

4.4.5 بررسی زمان و مکان در داستان و فیلمنامه…………………………………………………………………96

4.4.6 بررسی پیرنگ در داستان و فیلمنامه………………………………………………………………………….98

4.4.7 بررسی زاویه دید در داستان و فیلمنامه……………………………………………………………………105

4.4.8 جمع بندی شباهت ها و تفاوت های داستان و فیلمنامه……………………………………………….106

فصل پنجم: نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………109

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………..114

فصل اول کلیات

1.1 طرح مسئله

در طول تاریخ هنرمندان بسیاری بوده اند که برای خلق یک اثر هنری، از داستان ها و الگوهای مطرح شده ی قبلی بهره برده اند و برای این امر به ادبیات داستانی خود رجوع کرده اند.

این شیوه خلق اثر منحصرا برای تولید فیلمنامه نبوده و در رشته های هنری دیگر مثل نقاشی، موسیقی، شعر و داستان نویسی نیز از این الگو استفاده شده است. الگوها می تواند موضوعات متفاوتی و متنوعی را در بر بگیرد از جمله موضوعات مذهبی، دینی، تاریخی و افسانه ای. به طور مثال اکثر آثار تولید شده با موضوع عاشورا، وام گرفته از واقعه عاشوراست که در قالب های مختلف شعر، نقاشی، موسیقی و انواع داستان ظهور پیدا کرده است.

در حوزه فیلم نیز این الگوبرداری به صورت گسترده وجود دارد و به سه روشِ «انتقال، تفسیر و قیاس» اجرا می شود. (واگنر، 1373 : 116) در این میان نویسندگان فیلم هایی با مضامین دینی می توانند با شناخت روش های اقتباس و گزینش بهترین روش، سطح کیفی و اثرگذاری آثار خود را ارتقاء دهند.