1-3-1.یمن در زمان حکومت امام احمد. 10

1-3-2.انقلاب 1948م و 1955م. 10

1-3-3.کوشش های اصلاح طلبانه. 11

1-3-4.اوضاع سیاسی و اجتماعی در شمال یمن.. 12

1-3-5.انقلاب و پایان حکومت ائمه در یمن.. 15

1-3-6.انقلاب 1962م و اعلان جمهوری.. 15

1-3-7.جمهوری دمکراتیک خلق یمن.. 17

الف) جنوب یمن تحت نفوذ و سیطره بریتانیا 17

ب) حکومت بریتانیا در جنوب یمن در بین دو جنگ…. 18

1-3-8.اوضاع سیاسی واجتماعی در جنوب یمن.. 20

1-3-9.بالا گرفتن حرکت های ملی و میهنی در جنوب بر علیه استعمار بریتانیا 20

1-3-10.انقلاب مسلحانه و استقلال جنوب یمن.. 21

1-3-11.تحولات سیاسی دریمن بعد از دو انقلاب… 22

1-3-12.اوضاع اجتماعی، فرهنگی و آموزشی.. 26

1-3-13.وضعیت زنان در جامعه یمن.. 27

1-3-14.آموزش و پرورش… 27

1-3-15.مراکز فرهنگی.. 27

فصل دوم: سیر زندگی عبدالله بردونی… 29

1- سیر زندگی شاعر. 30

1-1. نام و نسب و تولد. 30

1-2. بردونی و نابینایی.. 31

1-3. شیوه یادگیری.. 32

1-4. دوران كودكی.. 33

1-5. آغاز جوانی «عبد الله بردونی» 33

1-6. خصوصیات اخلاقی.. 34

1-6-1. بدبینی.. 35

1-7. فلسفه مرگ وی.. 36

2- زندگی ادبی.. 38

2-1.آغاز شاعری.. 38

2-2. تأثیر پذیری«بردونی» 40

2-3. فرهنگ «بردونی» 40

2-3-1. رابطه فرهنگ با سیاست در نزد بردونی.. 41

2-4. موضوعات شعری «بردونی» 42

2-4-1. غربت و دوری از وطن.. 42

2-4-2. غم و اندوه. 45

2-4-3.دلتنگی و تنهایی.. 47

2-4-4. عشق.. 49

2-5. مکتب رمانتیسم و بردونی.. 50

2-5-1. مکتب ادبی رمانتیسم.. 51

2-5-2.اصول مکتب رمانتیسم.. 52

2-5-2-1.توجه به احساسات و هیجانات فرد. 52

2-5-2-2.آزادی و شخصیت… 53

2-5-2-3.گریز از اجتماع و واقعیت و سیر در عالم رؤیا و خیال. 53

2-5-2-4.تجدید در مضامین و ساختار اجناس ادبی.. 54

2-5-3. موضوعات کلی مکتب رمانتیک…. 54

2-6. فعالیت های سیاسی و اجتماعی«بردونی» 56

2-6-1. سمت های سیاسی «بردونی» 59

2-7. منزلت ادبی «عبد الله بردونی» 59

2-8. بردونی در سخن ادباء و ناقدان. 60

2-9. آثار و تألیفات… 62

الف) آثار شعری «بردونی» 62

ب) آثار منثور. 63

ج) نسخه ها خطی چاپ نشده. 64

فصل سوم: بررسی و پژوهشی در اشعار وطنی عبدالله بردونی… 66

1- تاریخچه وطنیات در ادبیات عربی.. 67

1-1.وطن و شعر وطنی.. 67

1-2. معنی لغوی وطن.. 67

1-3. تعریف شعر وطنی.. 68

1-4. شعر وطنی در ادبیات عربی قدیم.. 69

1-5. شعر وطنی در ادبیات عربی معاصر. 71

1-6. عوامل به وجود آورندة شعر وطنی.. 72

1-7. مظاهر شعر وطنی.. 73

الف) گرایش عثمانی.. 73

ب) گرایش شرقی.. 74

ج) گرایش ناسیونالیستی.. 75

د) گرایش اقلیتی و منطقه ای.. 76

1- در مصر. 76

2- در لبنان. 77

ه‍ (گرایش بازگشت به وطن: 77

و)مساله فلسطین: 78

1-8.بردونی و یمن.. 78

1-9.بردونی شاعر وطنی و قومی.. 81

2- شعر «بردونی» 83

2-1. ویژگی های اشعار وطنی «عبدالله بردونی”. 84

2-1-1.تعصب وتعهد. 84

2-1-2.صداقت و واقعیت… 87

2-1-3.غموض و ابهام. 91

2-1-4. تکرار. 92

3- زبان اشعار وطنی بردونی.. 95

3-1.اسلوب ها 95

3-1-1.سخریه. 95

3-1-2.حوار. 98

3-1-3.تصویر. 99

3-2.صنایع ادبی.. 101

3-2-1.اسلوب ردالعجز الی الصدر. 101

3-2-2. مقابله. 104

3-2-3.طباق.. 105

4- مضامین اشعار وطنی.. 106

4-1.آزادی.. 106

4-2.دعوت به وحدت، همبستگی و تعاون. 109

4-3.مبارزه با استعمار. 115

4-4.انتقاد از رجال سیاسی.. 119

4-5.فقر و محرومیت… 124

4-6.صلح و امنیت… 125

4-7.جمهوری خواهی.. 126

4-8.میهن دوستی.. 129

4-9.تجلیل از قهرمانان ملی.. 131

4-10. افتخار به شکوه و عظمت گذشته و دعوت به احیای آن. 134

4-11.ضرورت فراگیری علم و دانش…. 135

6

28

8

8

8

9

9

50

50

50

50

51

51

51

51

61

61

61

62

2

3

4

4

4

5

6

7

8

8

8

9

9

9

2

2

2

3

3

3

4

4

4

4

5

5

5

6

6

7

7

7

7

8

9

80

80

80

81

1

1

81

82

82

82

2

3

3

3

3

4

4

6

6

9

90

91

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکلها

عنوان

صفحه

 

 

 

 

 

فهرست جدولها

شرقی در قرن بیستم شاهد بودند، تالیف کرده است. و در آن­ها با رویکرد اسلامی خود، عقاید، مفاهیم و دیدگاه­های اسلامی خود را بیان نموده است. بینامتنی دینی در این دو رمان در دو سطح مستقیم و غیر مستقیم جریان دارد.

بینامتنی مستقیم شامل، بینامتنی با قرآن، احادیث نبوی، شخصیت­های دینی، حوادث تاریخ اسلام و احکام شرعی می­باشد.او غالبا آن دسته از مفاهیم را به طور مستقیم در رمان آورده است که هرکدام به نوبه­ی خود یک اصل مهم اسلامی به شمار می­روند، همچنین او شخصیت­های دینی و نیز حوادث تاریخی ویژه­ای را برای راساندن پیام خود به مخاطب انتخاب نموده است.

در بینامتنی غیر مستقیم نیز نویسنده در قالب نماد و نقاب به بیان دیدگاه­های اسلامی خود پرداخته است. از جمله این نمادها نام رمان­ها و توصیف برخی حالات و شخصیت­ها می­باشد که در حیطه­ی بینامتنی غیر مستقیم قرار می­گیرند. علاوه بر این کیلانی برای ابراز عقاید اسلامی خود نقاب شخصیت­های رمانرا بر چهره زده است. اودر این زمینه تنها به نقاب یک شخصیت بسنده نمی­کند بلکه از نقاب شخصیت­های مختلف رمان برای بیان دیدگاه­های خود سود می­برد.

————

کلیدواژه:ادبیات داستانی، بینامتنی دینی، نجیب کیلانی، عمالقة الشمال، لیالی ترکستان

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ی نوشته‌ها

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2 بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………… 4

1-3 سوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………… 5

1-4 فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………. 6

1-5 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………. 6

1-6 روش پژوهش……………………………………………………………………………………………… 6

1-7 پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 6

فصل دوم:معرفی شخصیت امام علی وبیان مفاهیم وتعاریف

2-1 شخصیت امام علی(ع)…………………………………………………………………………………… 11

2-2 بلاغت امیر المؤمنین(ع) ……………………………………………………………………………….. 14

2-3 معرفی نهج البلاغه………………………………………………………………………………………… 17

2-3-1 خطابه……………………………………………………………………………………………………. 19

2-3-2 جایگاه خطابه………………………………………………………………………………………….. 19

2-3-3 تاریخچه خطابه………………………………………………………………………………………… 21

2-3-4 فواید خطابه…………………………………………………………………………………………….. 22

2-3-5 علی (ع) بزرگترین خطیب تاریخ………………………………………………………………….. 23

2-4- تقوا واهمیت آن………………………………………………………………………………………….. 24

فصل سوم: بررسی وتحلیل تصاویر ادبی تقوا در نهج البلاغه

3-1 تصویر……………………………………………………………………………………………………….. 29

3-2 خیال…………………………………………………………………………………………………………. 29

3-3 تشبیه………………………………………………………………………………………………………… 32

3-3-1 تشبیه تقوا در نهج البلاغه……………………………………………………………………………. 33

3-4 استعاره………………………………………………………………………………………………………. 46

3-4-1 استعاره تقوا در نهج البلاغه………………………………………………………………………….. 48

3-5 کنایه…………………………………………………………………………………………………………. 60

فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-5-1 کنایه تقوا در نهج

1-5-1- تناسق نظمه وتناسب نغمه . 28

1-5-2- تناسب أجراس حروفه مع صدى معانیه. 29

1-6- التجوید 31

1-6-1- مخارج الحروف: 32

1-6-2- صفات الحروف: 39

1-7- الوقف و الابتداء. 41

1-7-1- الوقف التام : 41

1-7-2- الوقف الكافی : 42

1-7-3- الوقف الحسن : 42

1-7-4- الوقف القبیح : 42

1-8- مراتب تلاوة القرآن الكریم 43

1-8-1- مرتبة التحقیق: 43

1-8-2- مرتبة الحَدْر : 43

1-8-3- مرتبة التدویر: 44

1-9- المقامات وتلاوة القرآن الكریم: 45

الفصل الثانی. 47

2-1- العراق. 49

2-2- جغرافیا العراق. 50

2-3- المناخ. 52

2-4- التاریخ القدیم لبلاد الرافدین. 53

2-5- العراق بعد الفتح الاسلامی. 56

2-6- الخلافة العباسیة. 58

2-7- حكم المغول. 63

2-8- الإمبراطوریة العثمانیة. 64

2-9- العراق مهد الانبیاء و الاوصیاء. 66

2-10- تلاوة القرآن الكریم فی العراق. 67

2-10- فن التلاوة العراقیة. 72

2-10-1- الموصل: 75

2-10-2 البصرة: 76

2-11- اسلوب التلاوة العراقیة. 78

2-12- المقامات العراقیة. 79

2-12-1- المقامات العراقیة الرئیسیة وفروعها : 81

2-12-2 المقامات العراقیة المستقلة : 82

2-12-3- أسماء القطع والاوصال الداخلة فی المقامات العراقیة : 82

2-12-4- أقسام المقام من حیث البدایة : 82

2-12-5- المقامات العراقیة العربیة: 83

2-12-6- المقامات العراقیة التركمانیة: 86

2-12-7- المقامات العراقیة الكردیة: 87

2-12-8 المقامات المستقلة: 88

الفصل الثالث: 89

3- 1- القرن الاول: 91

3-1-1- على بن ابى طالب علیه السلام 91

3-1-2- عبد اللّه بن مسعود: 93

3-1-3- عبد اللّه بن عباس: 95

3-1-4- ابو الاسود ظالم بن عمرو الدؤلى: 95

3-1-5- علقمة بن قیس النخعى الكوفى: 96

3-1-6- عمرو بن شرحبیل الهمدانى: 96

3-1-7- عبید بن فضیلة الخزاعى الكوفى المقرئ: 97

3-1-8- ابو عبد الرحمن عبد اللّه بن حبیب السلمى: 97

3-1-9- زر بن حبیش الأسدی الكوفی: 97

3-1-10- ابو العالیة رفیع بن مهران الریاحى: 98

3-1-11- سعید بن جبیر: 98

3-1-12- نصر بن عاصم اللیثى البصرى: 99

3- 2- القرن الثانی: 100

3-2-13- یحیى بن وثاب الأسدی: 100

3-2-14- یحیى بن معمر ابو سلیمان البصرى: 101

3-2-15- عاصم بن ابى النجود (بهدلة) الأسدی الكوفى: 101

3-2-16- حمران بن اعین الشیبانى: 103

3-2-17- أبان بن تغلب بن رباح: 103

3-2-18- سلیمان بن مهران الاعمش: 104

3-2-19- ابو عمرو بن العلاء المازنى: 106

3-2-20- حمزة بن حبیب الزیات: 106

3-2-21- عیسى بن عمر الهمدانى الكوفی: 107

3-2-22- سلام بن سلیمان ابو منذر المزنى البصرى: 107

3-2-23-حفص بن سلیمان الأسدی،الغاضرى الكوفى: 108

3-2-24- على بن حمزة بن عبد اللّه بن بهمن بن فیروز الكسائى: 108

3-2-25- سلیم بن عیسى ابو عیسى الكوفى: 109

3-2-26-شجاع بن ابى نصر البلخى: 109

3-2-27- ابو بكر شعبة بن عیاش الأسدی الكوفى: 110

3-2-28-ایوب بن المتوكل البصرى الصیدلانى: 110

3-2-29-ابو یوسف الاعشى:یعقوب بن محمد الكوفى: 110

3-3- القرن الثالث: 111

3-3-30-یحیى بن المبارك الیزیدى: 111

3-3-31-الحسین بن على الجعفى الكوفى: 111

3-3-32-یحیى بن آدم: 112

3-3-33-یعقوب بن اسحاق الحضرمى: 112

3-3-34-عبید اللّه بن موسى العبسى الكوفى: 112

3-3-35- عبد اللّه بن صالح العجلى الكوفى: 113

3-3-36-خلاد بن خالد ابو عیسى الشیبانى: 113

3-3-37-خلف بن هشام البزار: 113

3-3-38-روح بن عبد المؤمن الهذلى،البصرى: 114

3-3-39-محمد بن المتوكل اللؤلؤى البصرى: 114

3-3-40-ابو عمر الدورى حفص بن عمر الازدى: 114

3-3-41-سلیمان بن یحیى الضبى: 114

3-3-42-القاسم بن احمد الخیاط: 115

3-3-43-ادریس بن عبد الكریم الحداد المقرئ: 115

3-4- القرن الرابع: 115

3-4-44-احمد بن فرح بن جبرئیل: 115

3-4-45-محمد بن هارون بن نافع التمار: 116

3-4-46-الحسن بن الحسین بن على الصواف: 116

3-4-47- محمد بن جریر ابو جعفر الطبرى المفسر المؤرخ: 116

3-4-48-الحسن بن على أبو بكر البغدادی بن العلاف: 117

3-4-49-إبراهیم بن محمد بن عرفة نفطویه: 117

3-4-50-احمد بن موسى بن العباس بن مجاهد: 118

3-4-51-موسى بن عبید اللّه بن یحیى بن خاقان،: 119

3-4-52-احمد بن محمد بن اسماعیل المقرئ: 119

3-4-53-ابن شنبوذ محمد بن احمد: 119

3-4-54- محمد بن القاسم بن الانبارى: 120

3-4-55-ابو الحسین احمد بن عثمان بن بویان: 120

3-4-56-عبد الواحد بن عمر ابو طاهر البغدادى: 120

3-4-57-محمد بن الحسن بن محمد ابو بكر النقاش: 121

3-4-58-بكار بن احمد بن بكار: 122

3-4-59- محمد بن الحسن بن یعقوب بن مقسم: 122

3-4-60-احمد بن العباس: 123

3-4-61-زید بن على بن احمد: 123

3-4-62-احمد بن عبد العزیز: 123

3-4-63-على بن محمد ابو الحسن الهاشمى: 124

3-4-64-عبد اللّه بن الحسن: 124

3-4-65-احمد بن نصر ابو بكر الشذائى: 124

3-4-66- علی بن عمر أبو الحسن الدارقطنی البغدادی: 124

3-4-67-عبد اللّه بن الحسین ابن حسنون ابو احمد السامرى البغدادى: 125

3-4-68-محمد بن احمد بن إبراهیم ابو الفرج الشنبوذى البغدادى: 125

3-4-69- علی بن إسماعیل ابن الحسن الأستاذ أبو علی البصری: 125

3-4-70- إبراهیم بن أحمد أبو إسحاق الطبری المالكی: 126

3-4-71- علی بن محمد ابن یوسف أبو الحسن ابن العلاف البغدادی: 126

3-5- القرن الخامس: 127

3-5-72- محمد بن جعفر ابن محمد بن هارون أبو الحسن التمیمی الكوفی: 127

3-5-73- محمد بن عبد الله ابن الحسین أبو عبد الله الجعفی الكوفی: 127

3-5-74- علی بن أحمد ابن عمر بن حفص أبو الحسن ابن الحمامی البغدادی: 127

3-5-75- أحمد بن رضوان ابن محمد بن جالینوس: 128

3-5-76- محمد بن یاسین أبو طاهر البغدادی البزاز: 128

3-5-77- محمد بن علی بن أحمد ابن یعقوب ابو العلاء الواسطی: 128

3-5-78- الحسن بن محمد ابن إبراهیم أبو علی البغدادی: 129

3-5-79- أبو الفتح بن شیطا: 129

3-5-80- محمد بن علی بن موسى أبو بكر الخیاط: 129

3-5-81- حسن بن القاسم بن علی الواسطی: 130

3-5-82- عبد السید بن عتاب أبو القاسم البغدادی الضریر: 130

3-5-83- أبو الخطاب بن الجراح: 131

3-6- القرن السادس: 131

3-6-84- أحمد بن علی بن بدران أبو بكر الحلوانی البغدادی: 131

3-6-85- الحسین بن محمد ابن عبد الوهاب: 131

3-6-86- محمد بن الخضر ابن إبراهیم المحولی: 132

3-6-87- عبد الله بن علی ابن أحمد : 132

3-6-88- المبارك بن الحسن ابن أحمد بن علی بن فتحان بن منصور: 133

3-6-89- علی بن عساكر ابن المرحب بن العوام أبو الحسن البطائحی: 134

3-6-90- نصرالله بن علی ابن منصور أبو الفتح ابن الكیال الواسطی: 134

3-6-91- محمد بن أبی محمد ابن أبی المعالی: 135

3-7- القرن السابع: 135

3-7-92- عبد الوهاب بن علی بن علی بن عبید الله: 135

3-7-93- عبد الصمد بن أحمد ابن عبد القادر بن أبی الجیش: 136

3-7-94- أحمد بن یوسف بن حسن بن رافع: 137

3-7-95- العماد أبو الحسن الموصلی: 137

3-8- القراء المعاصرین: 138

3-8-1- ملا عثمان الموصلی. 138

3-8-2- عبد الفتاح معروف ظاهر. 145

3-8-3- عبد الله بن ذا النون الموصلی. 146

3-8-4- عبد القادر بن عبد الرزاق الخطیب البغدادی.. 147

3-8-5- الحافظ خلیل اسماعیل. 151

3-8-6- الحافظ الملا مهدی العزاوی.. 156

3-8-7- الحاج محمود عبد الوهاب.. 160

3-8-8- الحافظ عبد الستار الطیار. 162

3-8-9- القارىء عبد الرحمن توفیق. 165

3-8-10- علاء الدین بن محمد علی القیسی. 168

3-8-11- فراس محمد حسین عبد الحمید الطائی. 170

3-8-12- ضاری بن ابراهیم العاصی. 173

3-8-12- القارىء الحاج عامر فاضل حسن الكاظمی. 176

3-8-13- الشیخ رافع العامری.. 179

الفصل الرابع. 183

4-1- التوطئة. 185

4-2- مراتب التلاوة الطریقة العراقیة: 186

4-2- 1- الترتیل: 186

4-2- 2- التحقیق: 187

4-3- التحلیل الفنی للطریقة العراقیة فی تلاوة القرآن الكریم: 187

4-3-1- التلاوة الأولى. 188

4-3-2-التلاوة الثانیة. 188

4-3-3-التلاوة الثالثة. 188

4-3-4-التلاوة الرابعة. 188

4-3-5- التلاوة الخامسة. 189

4-3-6-التلاوة السادسة. 189

4-3-7-التلاوة السابعة. 189

4-3-8-التلاوة الثامنة. 189

4-3-9-التلاوة التاسعة. 190

4-3-10-التلاوة العاشرة 190

4-3-11-التلاوة الحادیة عشر. 190

4-3-12-التلاوة الثانیة عشر. 190

4-3-13-التلاوة الثالثة عشر. 191

4-3-14-التلاوة الرابعة عشر. 191

4-3-15-التلاوة الخامسة عشر. 191

4-3-16-التلاوة السادسة عشر. 191

4-3-17-التلاوة السابعة عشر. 192

4-3-18-التلاوة الثامنة عشر. 192

4-3-19-التلاوة التاسعة عشر. 192

4-3-20-التلاوة العشرون. 192

4-3-21-التلاوة الحادیة والعشرین. 193

4-3-22-التلاوة الثانیة والعشرین. 193

4-3-23-التلاوة الثالثة والعشرین. 193

4-3-24-التلاوة الرابعة والعشرین. 194

4-3-25-التلاوة الخامسة والعشرین. 194

4-3-26-التلاوة السادسة والعشرین. 194

4-4-تحلیل التلاوة: 195

4-5- المدرسة القرآنیة العراقیة بعد سقوط الطاغیة: 199

4-6-أهم معالم النهضة القرآنیة فی العراق بعد سقوط الطاغیة: 201

4-7-العنصر النسوی فی الساحة القرآنیة العراقیة: 202

الخاتمة. 204

مستقبل الطریقة العراقیة. 206

المقترحات.. 207

المصادر. 211

المنابع. 216

المقدمة

بسماللهالرحمنالرحیم

الحمدللهالذیلایبلغمدحتهالقائلون, ولایحصینعماءهالعادون, ولایؤدیحقهالمجتهدون،الذیلایدركهبعدالهمم, ولاینالهغوصالفطن, الذیلیسلصفتهحدمحدود, ولانعتموجود. ثمَّالصلاةوالسلامعلىخیرالأنامالنبیّمحمدبنعبدالله الذیأرسلهاللهسبحانهوتعالىرحمةللعالمین, وعلىآلهالأخیارالمنتجبینالذینبهمفتحالله, وبهمیختم, صلواتاللهعلیهمأجمعین،وبعد:

فإنهذهمقدمةأطمحمنخلالهاإلىبیانالإطارالعامللرسالة،وتسلیطالضوءعلىمكوناتهاالأساسیةوفیها:

السؤال الاصلی:

ما هی الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الکریم؟