آیات: 28
روایات: 28
ب) راه عقل و خرد (معرفت عقلانی) 29
مشخصات شناخت عقلی.. 29
برخی از آیات و روایات مربوط به شناخت عقلی.. 30
آیات: 30
روایات: 30
حقیقت عقل: 32
ج) راه دل و قلب (معرفت شهودی و اشراقی) 32
زمینه شناخت اشراقی.. 36
مكانیزم شناخت عرفانی یا همان ادراك و معرفت از راه دل. 37
د) راه وحی (معرفت و ادراك وحیانی) 42
بخش دوّم: فضائل و رذایل در قرآن و روایات معصومینE. 45
فصل اوّل: مفهوم شناسی فضایل و رذایل. 46
الف) لغت… 47
واژة فضائل: 47
واژة رذایل: 47
ب) در اصطلاح.. 47
ملاك و معیار تشخیص فضائل و رذایل اخلاقی.. 48
«سودگرایی» 48
«قصد انجام وظیفه» 49
«نوع دوستی» 49
«تبیین دیدگاه اسلام دربارة معیار فضایل و رذایل» 50
فصل دوّم: بررسی مسئلة «فضیلت و رذیلت» در قرآن و روایات.. 54
دورنمایی از «فضایل و رذایل اخلاقی» در قرآن و روایات… 55
فضائل: 55
الف) فضائل اخلاقی عام: 56
ب) فضایل اخلاقی ایمانی: 56
ج) فضایل اخلاقی اجتماعی: 56
رذایل: 57
«ارتباط بین عمل و حوادث عالم» 58
روش قرآن در بیان فضایل و رذایل.. 58
«هشدارهای قرآن» 59
راه های تحصیل فضائل و دفع رذائل.. 59
بخش سوّم: نقش فضائل و رذائل در ادراك… 61
فصل اوّل: كلیات.. 62
«علّت حجاب دل» 64
شكوفایی عقول هدف اصلی انبیاء از تهذیب نفوس بشر. 65
تأكید قرآن و روایات بر بُعد شناختی انسان. 66
كاركرد فضائل و رذایل بر قوة ادراك… 67
الف) کارکرد رذایل.. 67
ب) کاركرد فضائل.. 67
«علوم اشراقی و شهودات عرفانی» 68
حكمت، نوعی از شناخت و بصیرت قدسی.. 70
عدم اختصاص علوم اشراقی به انبیاء فقط.. 72
«اندكی سالكان طریق در عین امكان برای همه» 74
فصل دوّم: رذایلی كه بر ادراك تأثیر می گذارند. 78
عدم وصول به مقصد با مركب گناه و نافرمانی حقّ.. 79
قلب مریض…. 80
رذایلی كه بر ادراك تأثیر می گذارند (از دیدگاه قرآن و روایت) 81
1- كفر حجاب قلب… 81
2- تكبّر حجاب نفس… 82
3- گناه «اعمال سیئه» زنگار دل. 84
تیره شدن روح به وسیله گناه 85
گناه باعث محرومیّت آدمی از رزق.. 87
4- اثر اعراض از ذكر خدا 87
5- هواپرستی مانع حكمت… 89
6- نادیده گرفتن حقّ اهل بیت7 باعث نقص علم. 91
7- طول امل و ذهاب عقل.. 91
8- حرص و آز و دنیازدگی مانع حضور ملائكه در قلب… 92
9- محبّت دنیا مانع بزرگ معرفت… 93
10- شرك باعث پیدا نكردن راه راست… 94
11- نفاق سبب عدم فهم. 94
12- تكذیب آیات الهی و جدل در آیات الهی مانع گشایش درهای آسمان 95
13- ظلم علّت محرومیّت از هدایت الهی.. 95
13- دروغگویی.. 96
14- عشق و نفرت سدّ معرفت و ادراك… 97
15- پرخوری و حرام خواری مانع فطانت و زیركی در ادراك… 98
16- اغواء شیطان مانع فهم صحیح و القاء شیطان باعث سهو و نسیان.. 99
17- میل به باطل.. 100
18- لجاجت و تعصّب بی جا مانع تفكّر، استدلال و حقّ بینی.. 101
19- بهانه جویی باعث قساوت قلب… 101
20- غفلت، گمراهی جان. 102
21- شقاوت و محرومیّت از علم. 103
22- فسق موجب گمراهی ومانع شناخت حقایق.. 103
23- ترك عمل موجب از دست دادن علم. 104
24- تن پروری و راحت طلبی موجب محرومیّت از معرفت… 105
25- فضائل اخلاقی پائین حجاب از امّ الفضائل.. 105
26- منع دیگران از علم، باعث سلب علم از خود عالم. 105
27- حسّ گرایی افراطی مانع رسیدن به علوم غیبی.. 106
28- تقلید كوركورانه مانع تفكّر و اندیشه. 106
29- غضب موجب تباهی عقل.. 107
30- دون همّتی مانع پیگیری اهداف بلند. 107
31- فرار از جنگ موجب مهر بر قلب و عدم فهم. 108
32- زیاده گویی و پرحرفی و پریشانی و آشفتگی قلوب مانع از دیدن حقایق.. 108
فصل سوم: فضائلی كه بر ادراك اثر مثبت می گذارند. 110
فضایل.. 111
«فضائلی كه بر ادراك تأثیر دارند.» 111
مقصود از رزق در قرآن مجید. 113
1- ایمان و تقوا شكوفاگر فطرت… 114
2- عمل فضیلت مندانه كلید شناخت… 117
4- زهد و بی رغبتی به دنیا مایة حكمت… 119
5- اخلاص مایة جوشش حكمت… 121
6- ذكر مدام الهی باعث بینایی چشم دل: 123
7- استغفار و توبه سبب بارش رزق الهی.. 124
مقصود از رزق در روایات معصومین:.. 124
8- القای ملك باعث فزونی فهم. 125
9- پند پذیری و عبرت گیری موجب بینایی.. 125
10- استمداد از خداوند باعث بصیرت… 125
11- نوافل سبب قرب الهی و دیدن و شنیدن از نوعی دیگر. 126
12- طهارت قلب راه نیل به مراحل برتر قرآن. 127
13- خوف الهی سبب نوعی علم. 128
14- خلوت كردن یا شاغل زدایی زمینة كسب فیض الهی.. 129
15- دعا كلید رحمت… 130
16- صبر زمینة نور و صفای باطن.. 130
17- حسن خلق سبب زیادی در رزق.. 131
18- شكر نعمت باعث زیادت در علم و معرفت… 131
19- حسن نیّت… 131
20- شرح صدر سبب هدایت… 132
21- پیروی از صاحب وحی شهود آور و موجب عقلانیّت… 132
22- همّت بلند شرط رسیدن به كمالات بالا. 132
23- مشورت و مشاوره باعث فزونی عقل.. 133
24- تواضع مزرعة حكمت… 133
25- دعوت به حق راهی برای وصول به حقیقت علم و بصیرت… 134
26- حدیث اهل بیت صیقل قلوب، زمینه ساز معرفت برتر. 134
27- مجاهده در راه خدا، راه رسیدن به مسیر حق.. 135
28- اتباع حقّ، سبب كمال عقل.. 135
29- غلبه بر هوا و هوس، سبب ظهور نیروی عقل.. 135
30- خودشناسی و معرفت نفس باعث علم به دیگران. 136
31- لقمة حلال سبب نور قلب… 136
32- گرسنگی و كم خوری علّت تابش نور حكمت بر قلب… 137
33- حفظ زبان كلید حكمت… 137
34- عبودیت حق سبب رسیدن به مقام یقین.. 138
35- حركت بسوی خدا و توجه به دوستی خداوند باعث رفع حجوب… 138
36- تفكّر باعث نورانیت… 139
جمعبندی.. 140
فهرست منابع.. 15
چكیده
|
[چهارشنبه 1399-10-17] [ 10:53:00 ق.ظ ]
|
