………30

1-2-3-2 اوژن یونسکو………………………………………………………………………………………………….31

1-3 بخش سوم: نمایشنامه در جهان عرب………………………………………………………………………………….34

1-3-1 نمایشنامه در مصر…………………………………………………………………………………………………36

1-3-2 نمایش مدرن در یمن……………………………………………………………………………………………37

1-3-3 چند تن از نمایشنامه نویسان عرب…………………………………………………………………………..38

1-3-3-1 احمد شوقی……………………………………………………………………………………………………38

1-3-3-2 محمد تیمور……………………………………………………………………………………………………41

1-4 جدول معروف ترین نمایشنامه نویسان جهان…………………………………………………………………..46

فصل دوم :معرفی مکاتب نیهیلیسم، ابزوردیسم و اگزیستانسیالیسم

2-1 بخش اول : نیهیلیسم………………………………………………………………………………………………….53

2-1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………53

2-1-2 معنای لغوی نیهیلیسم……………………………………………………………………………………………..54

2-1-3 معنای اصطلاحی نیهیلیسم……………………………………………………………………………………….54

2-1-4 اقسام نیهیلیسم………………………………………………………………………………………………………54

2-1-5 نسبت غرب با نیهیلیسم…………………………………………………………………………………………..55

2-1-5-1 نیست انگاری کاسموسانتریک یونانی- رومی……………………………………………………………..56

2-1-5-2 نیست انگاری مستتر و شبه شریعت مآبانه قرون وسطایی……………………………………………….57

2-1-5-3 نیست انگاری مضاعف و اومانیستی مدرن……………………………………………………………….59

2-1-5-4 مشترکات نیهیلیسم……………………………………………………………………………………………59

2-1-6 نسبت بین نیهیلیسم و الحاد……………………………………………………………………………………….61

2-1-7 تفکرات شکل گیرنده نیهیلیستی و غیر نیهیلیستی……………………………………………………………61

2-1-7-1 فلسفه خوش بینی………………………………………………………………………………………………62

2-1-7-2 فلسفه بدبینی…………………………………………………………………………………………………….63

2-1-7-3 گروه میانه………………………………………………………………………………………………………..64

2-1-8 فلسفه پوچی و علل گرایش به آن………………………………………………………………………………64

2-1-8-1معمّای آفرینش………………………………………………………………………………………………….65

2-1-8-2 راز مرگ………………………………………………………………………………………………………….66

2-1-8-3 شک………………………………………………………………………………………………………………67

2-1-8-4 ماده گرایی……………………………………………………………………………………………………….68

2-1-8-5 شکست در هدف گیری ها…………………………………………………………………………………..69

2-2 بخش دوم : ابزوردیسم…………………………………………………………………………………………………70

2-2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………70

2-2-2 معنای لغوی و اصطلاحی ابزورد……………………………………………………………………………….72

2-2-3 تئاتر آخرالزمانی…………………………………………………………………………………………………….73

2-2-4 عناصرموجود در تئاتر ابزورد…………………………………………………………………………………….74

2-2-5 سبک تئاتر ابزورد…………………………………………………………………………………………………..75

2-3 بخش سوم : اگزیستانسیالیسم………………………………………………………………………………………..79

2-3-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..79

2-3-2 معنای لغوی و اصطلاحی اگزیستانسیالیسم…………………………………………………………………..80

2-3-3 سرآغاز اگزیستانسیالیسم………………………………………………………………………………………….80

2-3-4 دیدگاه های اگزیستانسیالیستی…………………………………………………………………………………..81

2-3-5 از خود بیگانگی و خود فریبی…………………………………………………………………………………..85

فصل سوم : آلبر کامو و توفیق الحکیم

3-1 بخش اول : آلبرکامو……………………………………………………………………………………………………87

3-1-1 زندگی نامه و آثار……………………………………………………………………………………………………87

3-1-2 جایزه ادبی نوبل…………………………………………………………………………………………………….92

3-1-3 آثار کامو……………………………………………………………………………………………………………..95

3-2 بخش دوم : توفیق الحکیم……………………………………………………………………………………………97

3-2-1 زندگی نامه………………………………………………………………………………………………………….97

3-2-2 توفیق الحکیم و نمایشنامه……………………………………………………………………………………….100

3-2-3 آثار توفیق الحکیم………………………………………………………………………………………………..110

فصل چهارم : بررسی مصادیق نیهیلیسم و ابزوردیسم در نمایشنامه ی کالیگولا و قطار

4-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….114

4-2 خلاصه نمایشنامه ی کالیگولا……………………………………………………………………………………..116

4-3 خلاصه نمایشنامه ی قطار .…………………………………………………………………………………………120

4-4 بررسی ساختاری نمایشنامه های کالیگولا و قطار……………………………………………………………..122

4-4-1 پیرنگ در نمایشنامه ی کالیگولا………………………………………………………………………………122

4-4-2 پیرنگ در نمایشنامه ی قطار…………………………………………………………………………………..131

4-4-3 زبان دردونمایشنامه………………………………………………………………………………………………136

4-4-4 شخصیت…………………………………………………………………………………………………………..137

4-4-4-1تعریف شخصیت……………………………………………………………………………………………...137

4-4-4-2 شخصیت های نمایشنامه کالیگولا……………………………………………………………………….140

4-4-4-3 شخصیت های نمایشنامه قطار………………………………………………………………………………141

4-4-4-4 اصلی، مخالف، فرعی ومقابل در نمایشنامه ی «کالیگولا»………………………………………………142

4-4-4-5 شخصیت اصلی، مخالف، فرعی ومقابل در نمایشنامه ی «قطار»………………………………………142

4-4-5 زمان و مکان در دو نمایشنامه………………………………………………………………………………..144

4-4-6 درون مایه یا مضمون…………………………………………………………………………………………..145

4-4-6-1 معنای درون مایه…………………………………………………………………………………………….145

4-4-6-2 درون مایه و نتیجه اخلاقی………………………………………………………………………………..145

4-4-6-3 نمایشنامه کالیگولا و مضمون نیهیلیسم………………………………………………………………….146

4-4-6-4 نمایشنامه قطار و مضمون ابزوردیسم……………………………………………………………………153

4-5 بیگانگی……………………………………………………………………………………………………………..158

4-6 نمادها………………………………………………………………………………………………………………..159

4-7 پرداخت اشخاص بازی…………………………………………………………………………………………..159

4-8 تقابل جهان ماده و معنا…………………………………………………………………………………………..161

4-9 حرفه و جنسیت……………………………………………………………………………………………………161

4- 10تبدیل انسان به اشیا……………………………………………………………………………………………..163

4- 11آشنایی زدایی، گامی در رسیدن به ازرودیسم………………………………………………………………..163

نتایج………………………………………………………………………………………………………………………..168

الملخّص……………………………………………………………………………………………………………………172

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………..173

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………175

مقدمه

بیان مسئله

پوچ گرایی یا نیهیلیسم (برگرفته از nihil لاتین به معنای هیچ) یک دکترین فلسفی است که زندگی را بدون معناو هدف خارجی یا ارزش های اخلاقی درونی می داند .نیهیلیسم نخستین بار در قرن ۱۹ روسیه و در اوایل دوران حکومت الکساندر دوم به وجود آمد و گسترش یافت. اولین بار ایوان تورگینف بود که در رمان مشهور پدران و پسران این واژه را از طریق شخصیت بازاروفِ نیهلیست مشهور کرد. این تفکّر در نتیجه ویرانی های حاصل از دو جنگ جهانی اروپا رشد گسترده ای کرد.

تئاتر ابزورد یك شیوه تئاتری است كه ریشه در اواخر دهه 1940فرانسه دارد. این سبك به شدت بر فلسفه وجودی تكیه دارد و عمدتاً خاص نمایشنامه­هایی است كه نمایشنامه­نویسان اواخر دهه 1940 تا 1960 می­نوشته­اند .این شیوه تئاتری بیانگر این باور است كه در یك جهان بدون وجود خداوند، وجود انسان بی­مفهوم و بی­هدف بوده و همه ارتباطات منجر به شكست می­شود و نتیجه اجتناب­ناپذیرآن سكوت است. تئاتر پوچی با ارائه مستقیم یافته­های وجودی، خود با فلسفه وجود ارتباط دارد. هدف این شیوه تئاتری نشان دادن دنیایی است كه بشر فقط با خود و نه چیز دیگر بدنیا می­آید و باید جایگاه خود را در جهان متافیزیك پیدا كند. اغلب آثار ابزورد از عرف تئاتری بهره می­گیرند اما محدود به آن نیستند. این كارها عموماً سطوح بالایی از مغایرت و بیگانگی دارند مثل صحنه تشییع جنازه كه در آن بازیگران خوشحالند و یا جشن تولد كه با افسردگی اجرا می­شود. اصطلاح «تئاتر پوچی» توسط مارتین اسلین منتقد در مقاله وی به سال 1960 و بعداً در كتابی به همین نام ابداع شده است. او این نمایشنامه­ها را بر مبنای یك تم اصلی پوچی مشابه آنچه آلبر كامو در مقاله سال 1942 خود با عنوان «افسانه سیسیفوس» استفاده می­كند، بكار می­گیرد. پوچی در این نمایشنامه­ها شكل واكنش انسان را نسبت به جهان بی­مفهوم در برمی­گیرد، انسان مانند عروسك خیمه­شب­بازی در كنترل نیرویی خارجی است. این اصطلاح برای طیف وسیعی از نمایشنامه­ها بكار برده می­شود و بسیاری از این خصوصیات در نمایشنامه­های این سبك یكسان است. كمدی كه با تصاویر تراژیك آمیخته شده، شخصیت­هایی كه با ناامیدی مجبورند كارهای تكراری و بی­مفهوم انجام دهند، دیالوگ­های پر از كلیشه، بازی كلمات و بیهوده­گی، و موضوعات تكراری و گسترش دهنده پوچی. از نمایشنامه­نویسان تئاتر ابزورد می­توان به ساموئل بكت، اوژن یونسكو، ژان ژنه، هارولد پینتر و ادوارد آلبی اشاره كرد.و از جمله ابزوردیسم های عرب میتوان از پدر نمایشنامه نویسی عربی ، توفیق الحكیم یاد كرد.

طرح سوال­های اصلی تحقیق (فرعی و اصلی) :

1. : اندیشه ی پوچی در نمایشنامه کالیگولا به چه صورت نمایان است؟

1. : زندگی و جهان در اندیشه ی کالیگولای کامو چه جلوه ای دارد؟

1. : عقیده ی کامو نسبت به کالیگولا به چه صورت است؟

1. : رابطه ی تئاتر ابزورد با پوچ گرایی چگونه است؟

1. جایگاه تماشاگر در نمایشنامه قطار به چه شکل وشخصیت ها چگونه هستند؟

1. دیدگاه توفیق الحکیم نسبت به جهان مادی و معنوی به چه شکل است ؟

فرضیه­های تحقیق :

• : كالیگولای كامو در واقع یك درام اندیشه است و نه دراماتیزه كردن تاریخ. اندیشه ای كه اینگونه بیان میشود «آدمها می میرند و خوشبخت نیستند » در واقع با این عبارت پوچی وضع بشر را بیان میكند.

• : كالیگولا علاوه بر اینكه می فهمد خوشبختی بشر شكننده است ، این را هم میفهمد كه اكثر آدمها در خودفریبی درباره این شكنندگی ، كاركشته و راسخ هستند.! كالیگولا مردی است كه شور زندگی او را تا جنون تخریب پیش می راند.مردی كه از بس به اندیشه ی خود وفادار است وفاداری به انسان را از یاد می

………….. 24

2-11- اضافه تشبیهی ……………………………………………………………………………………………….. 24

2-12- انواع تشبیه به لحاظ شکل ………………………………………………………………………………… 26

2-13- نو کردن تشبیه …………………………………………………………………………………………… 29

2-14- غرض از تشبیه ……………………………………………………………………………………………… 29

فصل سوّم: بررسی تشبیه در پانصد غزل آغازین دیوان وصال شیرازی .……. 30

فصل چهارم:نتیجه گیری ……………….……………………………………………………………….. 184

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………. 185

نمودارها…………………………………………………………………………………………………………………… 186

منابع ومآخذ ………………………………………………………………………………………………………….. 191

193 …..……….………..……….………………………………………………… Abstract

چکیده:

تشبیه یکی از عناصر اصلی صور خیال می باشد که شاعران و نویسندگان برای هر چه زیباتر بیان کردن تصویرهای ذهنی خود از آن بهره برده اند. در این پژوهش به بیان زیبای های تصویرسازی وصال در زمینه تشبیه در پانصد غزل آغازین دیوان وی پرداخته شده است. ابتدا ابیاتی که دارای تشبیه می باشند استخراج شده و سپس از نظر نوع تشبیه، آوردن وجه شبه وادات، حسی وعقلی بودن وهمچنین از نظر مفرد، مرکّب ومقیّد بودن مورد بررسی قرار گرفته و در انتها نتیجه حاصله به صورت نمودار ارائه شده است. در بین انواع تشبیه، تشبیه مؤکّد بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است و به خاطر توجّه ویژه شاعر به محسوسات، لذا تشبیه از نظر حسی وعقلی بودن بیشتر از نوع حسی به حسی می باشد وهم چنین تشبیه از نظر افراد بیشتر از نوع مفرد به مفرد می باشدکه این را می توان دلیل برسادگی فکر و اندیشه شاعر دانست که از پیچیدگی و اغماض دور بوده است و تشبیهاتی چون وهمی ،حروفی و مشروط در آن دیده نمی شود.

کلید واژه: وصال شیرازی، بیان، تشبیه و سبک بازگشت.

مقدمه:

2-9- رابطه «علم» و «اخلاق» 44

2-10- اخلاق و نسبیت… 47

2-10-1- اسلام نسبى بودن اخلاق را نفى مى‏کند. 48

2-11- نسبیت گرایی.. 51

2-11-1 مطلق گرایی.. 52

2-11-2- انواع نسبیت گرایی.. 53

2-11-3- مکاتب نسبی گرا: 55

2-11-4- نقل و نقد دلائل نسبیت اخلاقی.. 56

2-11-5- پیامدهای نسبیت گرایی.. 59

2-11-6- مطلق گرایی اخلاقی.. 61

2-11-7- مکاتب مطلق گرا 61

2-11-8- «تحلیل و بررسی مطلق گرایی» 64

2-11-9- دلائل رویکرد مردم به نسبیت گرایی.. 66

2-11-10- گرایش(حس)اخلاقی.. 68

2-11-11- آیا واقعا امام علی (ع) به نسبی بودن اخلاق معتقد بودند ؟. 73

2-12- تأثیر تربیت خانوادگی و وراثت در اخلاق.. 75

2-12-1- خوش اخلاقی از دیدگاه روایات… 77

فصل سوم اخلاق از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام) و مولانا

3-1- معرفی نهج البلاغه. 87

3-1-1- اعتراف دانشمندان. 88

3-1-2- گردآوری سخنان علی علیه السلام. 90

3-1-3- تألیف نهج البلاغه. 91

3-1-4- شروح نهج البلاغه. 94

3-1-5- رابطه نهج البلاغه با قرآن. 96

3-1-6- عمده ترین بخشهای نهج البلاغه: 97

3-1-7- اخلاق در نهج البلاغه. 98

3-2- مولانا جلال الدین محمد بلخی.. 101

3-2-1- زندگی نامه. 101

3-2-2- مؤمنه خاتون. 102

3-2-3- شمس تبریزی.. 104

3-2-4- شیدایی مولانا 106

3-2-5- مولانا و صلاح الدین زرکوب… 107

3-2-6- مولانا و حسام الدین چلبی.. 108

3-2-7- مولانا و کانت… 108

3-2-8- درگذشت مولانا 109

3-2-9- مثنوی معنوی.. 109

3-2-10 اخلاق در نگاه مولانا 112

3-2-11- نسبیت در مثنوی.. 122

فصل چهارم بررسی تطبیقی نهج البلاغه و مثنوی

4-1- فضایل اخلاقی.. 129

4-1-1- توبه. 129

4-1-1-1-حقیقت توبه. 131

4-1-1-2- وجوب توبه. 132

4-1-1-3- عمومیت توبه. 134

4-1-1-4- تحلیل توبه. 140

4-1-2- جود. 141

4-1-2-1- سخاوت در منابع حدیث… 143

4-1-2-2- تحلیل (جود، بخشش، انفاق) 149

4-1-3- صبر و شکیبایی.. 150

4-1-3-1- صبر در احادیث اسلامی.. 154

4-1-3-2- تحلیل صبر و شکیبایی.. 161

4-1-4- قناعت… 162

4-1-4-1- تحلیل قناعت… 164

4-1-5- تواضع و فروتنی.. 165

4-1-5-1- تعریف تواضع. 169

4-1-5-2- تواضع و کرامت انسان! 170

4-1-5-3- تحلیل.. 172

4-1-6- عدل. 173

4-6-1-1- تحلیل عدل. 174

4-1-7- صدق و راستی.. 175

4-1-7-1- صدق و راستى در روایات اسلامى.. 177

4-1-7-2- تأثیر راست گویى در زندگى انسان ها 181

4-1-7-4- دروغ و آثار و عواقب آن. 184

4-1-7-5- آثار زیان بار دروغ. 186

4-1-7-6- دروغ و آثار و عواقب آن. 189

4-1-7-7- استثنائات دروغ. 192

4-1-7-3- تحلیل صدق و راستی.. 197

4-2- رذایل اخلاقی.. 200

4-2-1- ریا 200

4-2-1-1- ریا در روایات اسلامی.. 200

4-2-1-2- تحلیل ریا 204

4-2-2- عُجب و خود پسندی (تکبر): 205

4-2-2-1- تکبر در روایات اسلامی.. 209

4-2-2-2- تحلیل عُجب و خودپسندی (تکبر) 212

4-2-3- حرص و آز و طمع. 213

4-2-3-1- تعریف حرص…. 213

4-2-3-2- تحلیل حرص و از و طمع. 219

4-2-4- حسادت… 220

4-2-4-1- حسد در روایات اسلامی.. 223

4-2-5-1- تحلیل حسادت… 228

4-2-6- بخل.. 229

4-2-6-2- بخل در آینه روایات اسلامی.. 232

4-2-6-3- تحلیل بخل.. 238

4-2-7- غفلت… 240

4-2-7-1- «غفلت »در اخبار اسلامی.. 243

4-2-7-2- تحلیل غفلت… 248

4-2-8- غرور و خودبینی.. 249

4-2-8-1- تحلیل غرور وخود بینی.. 252

4-3- نتیجه گیری.. 253

منابع و مآخذ : 257

فهرست مقالات… 261

چکیده

حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند.

مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین آثارش مثنوی معنوی مورد توجه بیشتری از سوی عام و خاص قرار گرفته است. زبان مولانا در مثنوی از وضوح و روش خاصی برخوردار است؛ در واقع به زبان مردم حرف زده است: مثنوی کتابی است تعلیمی، درسی در زمینه عرفان و اصول تصوف، اخلاق، معارف و …….

در این رساله به بررسی تطبیقی اخلاق از منظر مطلق یا نسبی بودن در نهج البلاغه و مثنوی پرداخته شده و هدف این پژوهش تلاش جهت نشان دادن همسو بودن امام اول شیعیان و ملای روم در دعوت از انسان­ها به سوی حقیقی جهان شمول است. درحالی که انسان از یک اراده خیر و ارزشی ذاتی و مطلق جدا افتاده و تلاش می­کند به آن اصل بازگردد. با در نظر گرفتن اغراض خود و نیازهای فردی و اجتماعی به آن گاهی نسبیت هم می­دهد. برای این منظور اخلاق و تعاریف آن از جنبه­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته همچنین نسبیت و اطلاق آن از دیدگاه­های مختلف صاحب نظران.از رذایل خلاقی هر کدام 7 مورد از متن نهج البلاغه و شش دفتر مثنوی شواهدی آورده شده و به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته که در اکثر موارد هر دو بزرگوار در بسیاری از مضامین اخلاقی همسو بوده و در مواقعی که اغراض فرد را کنار بگذاریم انسان­ها را به سوی اراده الهی دعوت می­نمایند.

کلید واژه­ها: نهج البلاغه، مثنوی، اخلاق نسبی، اخلاق مطلق.

.. 52

.. 53

.. 54

.. 55

.. 56

.. 57

.. 65

69

.. 71

.. 72

.. 76

. 84

. 85

. 86

. 87

. 88

. 94

. 96

نتیجه گیری و کارهای آینده. 100

کتاب نامه : 102

واژه نامه ی فارسی به انگلیسی.. 104

واژه نامه ی انگلیسی به فارسی.. 109

 

چکیده

روش نقطه درونی طی 30 سال گذشته دیدگاه ما را در مورد مسایل بهینه سازی محدب تغییر داده است . در این پایان نامه ، ما روی مسایل محدب به ویژه مسایلی که الگورریتم های روش نقطه درونی را بهبود می دهند، می پردازیم . تئوری و نکات این روش ها را بیان می کنیم .

در این جا عملکرد توابع خود هماهنگ را بررسی می کنیم . در فضای اقلیدسی ، این کلاس از توابع در روش های نقطه درونی بهینه سازی به علت پیچیدگی محاسباتی کم ، به طور گسترده استفاده می شوند . در ابتدا تعمیم خواص توابع خود هماهنگ در فضای اقلیدسی را می گوییم و سپس کاهش نیوتن را تعریف و تجزیه وتحلیل آن را بیان می کنیم .

بر این اساس ، الگوریتم میرا شده نیوتن برای بهینه سازی توابع خود هماهنگ پیشنهاد می شود؛ که تضمین می کند جواب در هر همسایگی کوچکی از جواب بهینه قرار می گیرد و وجود و منحصر به فردی آن ثابت می شود .در نهایت کران پیچیدگی محاسباتی روش های ارائه شده ، بیان می گردد.

Abstract

Interior-point methods have changed the way we look at optimization problems over the last thirty years. In this paper we have concentrated on convex problems, and in particular on the classes of structured convex problems for which interior-point methods provide provably efficient algorithms. We have highlighted the theory and motivation for these methods and their domains of applicability, and also pointed out new topics of research.

This paper discusses self-concordant functions . In Euclidean space, this class of functions are utilized extensively in interior-point methods for optimization because of the associated low computational complexity.

Here, the self-concordant function is carefully defined on a differential manifold. First, generalizations of the properties of self-concordant functions in Euclidean space are derived. Then, Newton decrement is defined and analyzed on the manifold that we consider. Based on this, a damped Newton algorithm is proposed for optimization of self-concordant functions, which guarantees that the solution falls in any given small neighborhood of the optimal solution, with its existence and uniqueness also proved in this paper.

The computational complexity bound of the proposed approach is also given explicitly.

2-2-4- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 21

2-2-5- ویژگی های ادبی…………………………………………………………………………………………………. 23

2-2-6- پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………… 24

2-3- داستان درخت مراد…………………………………………………………………………….. 25

2-3-1- نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-3-2- درون مایه ها…………………………………………………………………………………………………………. 25

2-3-3- شخصیّت ها………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-3-4- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-5- ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………. 27

2-3-6- پیام اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 28

2-4- داستان پیاده و سوار…………………………………………………………………………….. 28

2-4-1- نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-4-2- درون مایه ها…………………………………………………………………………………………………………. 29

2-4-3- شخصیّت ها………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-4-4- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 29

2-4-5- ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………. 30

2-4-6- پیام اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 31

2-5- داستان گربه و موش…………………………………………………………………………….. 31

2-5-1- نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………….. 31

2-5-2- درون مایه ها…………………………………………………………………………………………………………. 32

2-5-3- شخصیّت ها………………………………………………………………………………………………………….. 33

2-5-4- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 33

2-5-5- ویژگی های ادبی………………………………………………………………………………………………….. 34

2-5-6- پیام اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 36

2-6- داستان شغال خرسوار………………………………………………………………………….. 36

2-6-1- نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-6-2- درون مایه ها…………………………………………………………………………………………………………. 37

2-6-3- شخصیّت ها………………………………………………………………………………………………………….. 38

2-6-4- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 38

2-6-5-ویژگی های ادبی…………………………………………………………………………………………………… 39

2-6-6-پیام اخلاقی …………………………………………………………………………………………………………. 40

2-7-داستان موش و مار……………………………………………………………………………….. 40

2-7-1-نمای کلی …………………………………………………………………………………………………………….. 40

2-7-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-7-3-شخصیت ها……………………………………………………………………………………………………………. 41

2-7-4-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 42

2-7-5-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 43

2-7-6-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 44

2-8-داستان زشت و زیبا………………………………………………………………………………. 44

2-8-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 44

2-8-2-وجوه تفاوت…………………………………………………………………………………………………………… 45

2-8-3-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-4-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 46

2-8-5-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 47

2-8-6-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 48

2-9-داستان حاضر جوابی بزرگ مهر……………………………………………………………… 48

2-9-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 48

2-9-2-وجوه تفاوت…………………………………………………………………………………………………………… 48

2-9-3-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 50

2-9-4-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 50

2-9-5-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 52

2-9-6-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 53

2-10-داستان رسم راسویی………………………………………………………………………….. 53

2-10-1-نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………… 53

2-10-2-وجوه تفاوت……………………………………………………………………………………………………….. 54

2-10-3-شخصیت ها…………………………………………………………………………………………………………. 55

2-10-4-ویژگی های زبانی………………………………………………………………………………………………… 55

2-10-5-ویژگی های ادبی…………………………………………………………………………………………………. 56

2-10-6-پیام اخلاقی……………………………………………………………………………………………………….. 57

فصل سوم: تحلیل و بررسی بازگردانی داستان های کلیله و دمنه در آثار مهدی آذریزدی

3-1-درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

3-2-داستان خرچنگ و مرغ ماهی خوار…………………………………………………………. 60

3-2-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 60

3-2-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 61

3-2-3-شخصیّت ها……………………………………………………………………………………………………………. 62

3-2-4-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 62

3-2-5-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 63

3-2-6-پیام های اخلاقی…………………………………………………………………………………………………… 64

3-3-داستان اشتباه اردک…………………………………………………………………………….. 64

3-3-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 64

3-3-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 65

3-3-3-شخصیت ها……………………………………………………………………………………………………………. 66

3-3-4-وجوه تفاوت…………………………………………………………………………………………………………… 66

3-3-5-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 67

3-3-6-ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………… 68

3-3-7-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 68

3-4- داستان سنگ پشت پرحرف…………………………………………………………………. 68

3-4-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 68

3-4-2-شخصیّت ها……………………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-3-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 71

3-4-4-درون مایه……………………………………………………………………………………………………………… 72

3-4-5-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 72

3-4-6-پیام های اخلاقی…………………………………………………………………………………………………… 72

3-5-داستان شغال سیاستمدار………………………………………………………………………. 73

3-5-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 73

3-5-2-شخصیت ها……………………………………………………………………………………………………………. 74

3-5-3-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 74

3-5-4-ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………… 75

3-5-5- مقایسه كلی میان دو نثر…………………………………………………………………………………….. 75

3-5-6- پیام اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 76

3-6- داستان خرگوش باهوش……………………………………………………………………….. 77

3-6-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 77

3-6-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 77

3-6-3-شخصیّت ها……………………………………………………………………………………………………………. 77

3-6-4-وجوه تفاوت…………………………………………………………………………………………………………… 78

3-6-5- ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………. 80

3-6-6-ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………… 82

3-6-7-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 82

3-7-داستان آدم خیال باف……………………………………………………………………………. 83

3-7-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 83

3-7-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 83

3-7-3-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 84

3-7-4-ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………… 84

3-7-5-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 84

3-8-داستان موش آهن خور…………………………………………………………………………. 85

3-8-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 85

3-8-2-درون مایه ها………………………………………………………………………………………………………….. 86

3-8-3-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 86

3-8-4-ویژگی های ادبی……………………………………………………………………………………………………. 86

3-8-5-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 87

3-9-داستان شتر خوش باور………………………………………………………………………….. 87

3-9-1-نمای کلی……………………………………………………………………………………………………………… 87

3-9-2-شخصیّت ها……………………………………………………………………………………………………………. 87

3-9-3-وجوه تفاوت…………………………………………………………………………………………………………… 88

3-9-4-ویژگی های زبانی…………………………………………………………………………………………………… 88

3-9-5-ویژگی ادبی…………………………………………………………………………………………………………… 89

3-9-6-پیام اخلاقی………………………………………………………………………………………………………….. 89

3-10-داستان همکاری موش و زاغ و آهو و سنگ پشت……………………………………. 90

3-10-1-نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………… 90

3-10-2-وجوه تفاوت……………………………………………………………………………………………………….. 91

3-10-3-درون مایه ها……………………………………………………………………………………………………….. 92

3-10-4-ویژگی های زبانی………………………………………………………………………………………………… 93

3-10-5-ویژگی ادبی………………………………………………………………………………………………………… 95

3-10-6-پیام های اخلاقی………………………………………………………………………………………………… 95

3-11-داستان کبوتر بی صبر………………………………………………………………………… 96

3-11-1-نمای کلی…………………………………………………………………………………………………………… 96

3-11-2-شخصیّت ها…………………………………………………………………………………………………………. 96

3-11-3-ویژگی های زبانی………………………………………………………………………………………………… 97

3-11-4-ویژگی های ادبی…………………………………………………………………………………………………. 98

3-11-5-پیام های اخلاقی………………………………………………………………………………………………… 99

فصل چهارم: نتیجه گیری

نتیجه گیری و پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………… 101

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

چكیده ی انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………… 105

چکیده

ادبیّات کودک و نوجوان به آثاری اطلاق می شود که هم از نظر درون مایه و ساختار و هم از نظر زبان و شیوه ی بیان، با نیازها، علاقه مندی ها و توانایی های درک و خواندن کودکان و نوجوانان متناسب باشد.

مهدی آذریزدی یکی از نویسندگانی است که در حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان به خوبی درخشیده است و مجموعه ی آثارش به لحاظ بهره جستن از متون کهن و امهّات کتب فارسی، قابل تحلیل و بررسی می باشد. این پژوهش؛ به تحلیل ساختار و محتوای داستان هایی که این نویسنده، به تأسّی از کتاب های کلیله و دمنه و مرزبان نامه نگاشته است، اختصاص یافته و در چهار فصل تنظیم گردیده است. در فصل نخست، ضمن نگاهی اجمالی به تاریخچه ی ادبیات کودک و نوجوان، به معّرفی نویسنده و آثار او پرداخته شده است.

در فصل های دوم و سوم با توجّه به تأثیر پذیری نویسنده از کتب کلیله و دمنه ی نصرالله منشی و مرزبان نامه ی سعدالدین وراوینی و ذکر مأخذهایی که مورد استفاده ی نویسنده بوده است؛ داستان ها به دو فصل جداگانه تقسیم شده اند که در این میان به تحلیل و بررسی نمادینگی شخصیّت های داستان، ساختار و ویژگی های زبانی، ادبی، درون مایه ها؛ پیام ها و نکات اخلاقی در هر قصّه به تفکیک، پرداخته شده است و برای هر کدام از ویژگی های مورد بحث نمونه هایی از هر دو نوع نثر به جهت مقایسه و تطبیق و ذکر شاخص سبکی نویسنده و بیان وجوه تفاوت این دو آورده شده و در فصل چهارم به تحلیل و بررسی نتایج بدست آمده از این پژوهش پرداخته شده است. دستاورد این تحقیق، نشانگر این است که آذریزدی در آثار خود با بازنویسی های ساده از داستان های متون کهن به ذکر مضامین اخلاقی و اجتماعی و پند و اندرز پرداخته است و برای بیان مفاهیم مورد نظر خود به شیوه ای بسیار ساده و عامیانه و به دور از آرایه های ادبی و واژگان دشوار و نزدیک به ذهن و زبان مخاطبان خود از هیچ کوششی دریغ نورزیده است.

کلید واژگان:ادبیات کودکان، کلیله و دمنه، مرزبان نامه، مهدی آذریزدی، ساختار و محتوا.

مقدمه

ادبیّات كودك و نوجوان شامل بخشی از ادبیات است كه برای كودكان از سنین پیش دبستانی تا پایان دوران نوجوانی، مناسب تشخیص داده شده است. كتابهای تصویری، قصّه­های فرهنگ عامّه، داستان های رئالیستی، دانستنی­های علمی، شعر و بسیاری نوشته های دیگر كه مناسب برای این گروه سنی است.

«در یك تقسیم بندی كلّی ادبیّات كودك را می توان به دو دسته تقسیم كرد:

الف: كتاب­ها، نوشته­ها و سروده­هایی كه به طور مشخص و از ابتدا برای كودكان با توجّه به كیفیّت ذهنی و نیاز آن ها آفریده شده است.

ب: كتاب­ها، نوشته­ها و سروده­هایی كه در اصل برای كودكان آفریده نشده است، ولی به دلیل كیفیت خاص برای كودكان نیز مناسب است كه شامل ادبیّات متعلّق به فرهنگ عامّه می شود و آفریننده­ی خاصّی ندارد و هم نوشته هایی كه مخاطب آن در اصل، بزرگسالان بودند ولی برای كودكان نیز مناسب از كار درآمده، مورد استقبال آن­ها قرار گرفته است.» (پولادی، 1387: 23)

توجّه نویسندگان و پژوهشگران به شناسانیدن امهّات كتب فارسی مانند كلیله و دمنه و مرزبان نامه و دیگر متون كهن به كودكان و نوجوانان این مرز و بوم سبب گردیده كه نویسندگان برجسته ای چون مهدی آذریزدی در زمینه ادبیّات كودك گام بردارند و در جهت اعتلای رشد فرهنگی و فكری نسل معاصر خود همواره به توفیقاتی نائل گردند.

بنابراین، پیشبرد و بهبود كیفیّت و گستردگی ادبیات كودك، مستلزم تحقیق و پژوهش است. در این پژوهش، كه به منظور دستیابی به سبك نوشتاری مطلوب در حوزه­ی ادبیّات كودك و نوجوان، صورت پذیرفته است؛ سعی شده است تا ضمن تحلیل ساختار و محتوای كتاب های كلیله و دمنه و مرزبان
نامه­ی آقای آذریزدی؛ كه با تأسی از متون كهن بازنویسی شده است و معّرفی جایگاه این نویسنده ی ادبیّات كودك، در بین دیگر نویسندگان این شاخه از ادبیّات به تفاوت های میان ادبیّات كودك با ادبیّات بزرگسال، بازنویسی آثار كهن و تفاوت آن با باز آفرینی، معرفی ادبیّات داستانی و قصّه گویی نیز، پرداخته شود.