2-2-5- آثار وجود پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی در سازمان 28

2-2-6- نظریه های رضایت شغلی. 33

2-2-7-روش های ارزیابی و سنجش رضایت شغلی. 38

2-2- 8- رویکردهای اساسی به رضایت شغلی. 45

2-3- تعهد سازمانی. 46

2-3-1- تعاریف و مفاهیم تعهد سازمانی. 46

2-3-2- ابعاد تعهد سازمانی. 48

2-3-3- اهمیت تعهد سازمانی. 51

2-3-4- عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی. 52

2-3-5- انواع تعهد. 58

2-3-6- دیدگاه های نوین درباره تعهد سازمانی. 61

2-3-7- دیدگاه هایی در مورد كانون های تعهد سازمانی. 62

2-3-8- تعهد سازمانی مفهوم یك بعدی یا چند بعدی. 64

2-3-9- سایر دیدگاه ها درباره تعهد سازمانی. 67

2-3-10- راهكارهایی برای افزایش تعهد سازمانی. 70

2-3-11- نقد تعهد سازمانی. 71

2-3-12- نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی. 71

2-4- رابطه بین تعهد سازمانی ورضایت شغلی. 72

2-5- سوابق پژوهش های داخلی و خارجی. 74

2-6- آشنائی با بانک سینا. 77

2-7- ارائه مدل مفهومی. 80

فصل سوم

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. 96

3-2- روش تحقیق. 83

3-3- جامعه آماری تحقیق. 84

3-4- نمونه آماری و روش نمونه گیری. 84

3-5- روش و ابزار گردآوری اطلاعات. 85

3-6- روایی و پایایی پرسشنامه. 86

3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 87

 

فصل چهارم

4-1- مقدمه ………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………. 96

4-2- ویژگی های عمومی پاسخ دهندگان. 97

4-3- آزمون فرضیه های تحقیق. 100

4-4- رابطه رضایت شغلی و تعهد سازمانی. 106

4-4-1- آزمون فرضیه اصلی اول. 106

4-4-2- آزمون فرضیه اصلی دوم. 116

4-4-3- آزمون فرضیه اصلی سوم. 106

4-5- مدل نهائی رابطه رضایت شغلی و تعهد سازمانی (فرضیه اصلی تحقیق) 116

فصل پنجم

5-1- مقدمه خلاصه . 118

5-2- خلاصه پژوهش. 119

5-3- نتایج پژوهش. 120

5-4- محدودیت های پژوهش. 123

5-5- پیشنهادات . 123

5-6-پیشنهاداتی به سایر پژوهشگران. 124

منابع و مآخذ . 125

ضمائم و پیوست ها . 135

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 2-1:عوامل اولیه موثر بر رضایت شغلی. 23

جدول2-2: چهار دیدگاه مختلف تعهد. 63

جدول2-3: رابطه رضایت شغلی و تعهد سازمانی. 74

جدول 3-1: مولفه های مربوط به رضایت. 85

جدول 3-2: مولفه های مربوط به تعهد. 86

جدول 3-3: نمره دهی به پرسشها در طیف لیكرت 86

جدول 3-4:پایائی پرسشنامه رضایت. 87

جدول 3-5: پایائی پرسشنامه تعهد. 87

جدول 4-1: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان براساس جنسیت 97

جدول4-2: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان براساس سن 98

جدول 4-3: فراوانی پاسخ دهندگان براساس تحصیلات 99

جدول 4-4: فراوانی پاسخ دهندگان براساس سابقه کاری 100

جدول 4-5آزمون نرمال بودن داده ها 101

جدول 4-6 : ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل درونی رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان 106

جدول4-7: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل درونی رضایت شغلی با تعهد عاطفی کارکنان. 107

جدول 4-8: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل درونی رضایت شغلی با تعهد مستمر کارکنان. 108

جدول 4-9 : ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن عوامل درونی رضایت شغلی و تعهد هنجاری کارکنان. 109

جدول4-10: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل بیرونی رضایت شغلی با تعهد سازمانی کارکنان. 109

جدول 4-11: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل بیرونی رضایت شغلی با تعهد عاطفی کارکنان. 110

جدول 4-12: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن عوامل بیرونی رضایت شغلی و تعهد مستمر کارکنان. 111

جدول 4-13: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن عوامل بیرونی رضایت شغلی و تعهد هنجاری کارکنان. 112

جدول 4-14: نتایج آزمون t تک نمونه. 113

جدول 4-15:نتایج آزمون t مستقل براساس جنسیت 114

جدول4-16:-نتایج آزمون تحلیل واریانس برای سن 115

جدول4-17:-نتایج آزمون تحلیل واریانس برای مدرک تحصیلی 116

فهرست نمودار

عنوان صفحه

نمودار 4-1 : نمودار فراوانی پاسخ دهندگان براساس جنسیت 97

نمودار 4-2: نمودار فراوانی پاسخ دهندگان براساس سن 98

نمودار 4-3 :نمودار فراوانی پاسخ دهندگان براساس مدرک تحصیلی 99

نمودار 4-4 :نمودار فراوانی پاسخ دهندگان براساس سابقه کاری 100

نمودار 4-5: پراکندگی عوامل درونی رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان 107

نمودار 4-6: ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین عوامل بیرونی رضایت شغلی با تعهد سازمانی کارکنان. 110

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل 2-1:عوامل اساسی موثر در میزان و سطح رضایت شغلی 24

شکل 2-2:اشكال تعهد سازمانی. 50

شکل 2-3:عوامل ضروری،عوامل همبسته و پیامد های تعهد سازمان 52

شکل2-4: فرآیند اجتماعی شدن و تاثیر آن بر تعهد سازمانی 56

شکل2-5:عوامل مؤثر و نتایج ناشی از تعهد سازمانی 67

شکل 2-6:مدل مفهومی رضایت شغلی و تعهد سازمانی 81

شکل4-1: بار عاملی استاندارد تحلیل عاملی مقیاس سنجش رضایت شغلی 102

شکل 4-2:آماره معناداری (t-value) تحلیل عاملی مقیاس سنجش رضایت شغلی 103

شکل4-3: بار عاملی استاندارد تحلیل عاملی مقیاس سنجش تعهد سازمانی 104

شکل 4-4:آماره معناداری (t-value) تحلیل عاملی مقیاس سنجش تعهد سازمانی. 105

شکل 4-5:نتایج تائید مدل نهائی تحقیق. 116

شکل4-6:آماره t-value نتایج تأیید مدل نهائی تحقیق 117

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسائی و بررسی رابطه رضایت شغلی با تعهد سازمانی کارکنان بانک سینا در شعب شرق استان تهران صورت گرفته است. بنابراین در ابتدا ابعاد رضایت شغلی و ابعاد تعهد سازمانی شناسائی شده و سپس روابط بین مولفه های شناسائی شده در قالب یک مدل معادلات ساختاری ارائه گردیده است. براساس مطالعات انجام گرفته مولفه های رضایت شغلی عبارتند از: عوامل درونی، عوامل بیرونی، و ویژگی های فردی و همچنین مولفه های تعهد سازمانی شامل تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری می باشد.

نوع تحقیق با توجه به هدف، كاربردی و از نظر ماهیت وروش، به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. برای گردآوری داده های مربوط به سنجش مولفه های تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته رضایت شغلی شامل 15 پرسش و پرسشنامه استاندارد تعهد سازمانی می یر و آلن شامل 24 پرسش استفاده شده است. برای بررسی روایی، پرسشنامه در اختیار چند تن از اساتید قرار گرفته و از روایی آن اطمینان حاصل شد. برای محاسبه پایایی از ضریب آلفای كرونباخ استفاده گردید در این پژوهش برای پرسشنامه رضایت شغلی 714/0و برای پرسشنامه تعهد 859/0 بدست آمد و پایائی هر دو پرسشنامه مطلوب برآورد گردید. جامعه آماری این تحقیق شامل 140 نفر از مدیران و کارکنان بانک سینا در شعب شرق استان تهران است. براساس محاسبات انجام شده پرسشنامه در نمونه ای به حجم 105 نفر توزیع شد. همه پرسشنامه های ارجاع داده شده قابل استفاده بوده و مورد بررسی قرار گرفته است.

برای اطمینان از مقیاس طراحی شده از تکنیک تحلیل عاملی و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. فرضیه های تحقیق نیز با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری آزمون شد. همچنین تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و LISREL صورت گرفته است.

نتایج نشان می دهد همبستگی مثبت و معناداری بین عوامل درونی رضایت شغلی با هر سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری کارکنان وجود دارد. همچنین همبستگی مثبت و معناداری بین عوامل بیرونی رضایت شغلی با هر سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری کارکنان وجود دارد. همچنین وضعیت تعهد سازمانی کارکنان بانک سینا نشان می دهد هر سه نوع تعهد عاطفی، هنجاری و مستمر در کارکنان وجود دارد. نتایج بررسی شدت و ضعف میزان ابعاد مختلف تعهد براساس ویژگی های فردی کارکنان نشان داده است اختلاف دیدگاه زنان و مردان در رابطه با هریک از ابعاد تعهد سازمانی، تفاوت معناداری ندارد. همچنین افراد دربازه های سنی مختلف و با مدرک تحصیلی متفاوت دیدگاه یکسانی در زمینه ابعاد تعهد سازمانی دارند. در پایان برای سنجش رابطه دو سازه اصلی تحقیق یعنی رضایت شغلی و تعهد سازمانی از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است براساس محاسبات انجام شده بار عاملی استاندارد سازه رضایت شغلی با سازه تعهد سازمانی مثبت و معنادار است. بنابراین رضایت شغلی بر تعهد سازمانی تاثیر گذاراست.

 

کلید واژه ها: بانک سینا، تعهد سازمانی،رضایت شغلی

فصل اول

كلیات تحقیق

1-1 مقدمه

یکی از مهم ترین وظایف هر سازمان و نهاد اجتماعی رسیدن به اهداف است. امروز سازمان ها جهت نیل به اهدافشان به نیروی انسانی متعهد به عنوان اصلی ترین و ضروری ترین عامل نیاز دارند. سازمان های موفق برای رسیدن به اهداف خود بیش ترین سرمایه گذاری روی منابع انسانی انجام می دهند و سازمان های ناموفق تنگناهای زیادی برای آن ها به وجود می آورند. به همین دلیل، استفاده کارآمد از منابع انسانی امری ضروری است که باید مورد توجه مدیران قرار گیرد. رضایت شغلی و تعهد سازمانی، از جمله نگرش هایی هستند که به عنوان ضرورت اصلی عامل انسانی در سازمان ها مطرح هستند.

در این پژوهش ، به موضوع رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان بانک سینا می پردازیم .امیدواریم این پژوهش بتواند زمینه های مناسبی را جهت ارتقاء سطح کیفی کارکنان بانک و سایر سازمان ها را فراهم آورد.

1-2 بیان مسئله تحقیق

رضایت شغلی و تعهد سازمانی از موضوع های مهم مدیریتی است که مدیران به نوعی درصدد افزایش رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان خود هستند، زیرا افزایش ضریب رضایت شغلی و تعهد سازمانی نقش مهمی در تحقق اهداف سازمان ایفاء می کند.

رضایت شغلی نتیجه ارزیابی ویژگی های شغلی است و عبارت است از ارزیابی شخص در مورد شغل خودش؛ اینکه در یک ارزیابی کلی آیا فرد احساس مثبتی به عوامل شغلی خود دارد یا نه (قلی پور و امیری، 1388،ص 22).

رضایت شغلی نوعی احساس خشنودی است که در نتیجه دستیابی به هدف ها بدست می آید(ساعتچی و همکاران، 1387)

عوامل تأثیر گذار بر رضایت شغلی را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

الف- عوامل درونی-محتوایی یا صفات و ویژگی های کار همانند معنی دار بودن کار، مهارت کافی فرد، تنوع در کار و …؛

ب- عوامل زمینه بیرونی از جمله دستمزد، امنیت شغلی، ابهام نقش، ساختار سازمانی، شرایط فیزیکی کار و…؛

ج- ویژگی های فردی همچون سن، سطح مهارت، جنسیت، هوش، سلامت جسمی و فردی و …(هزاوه ای و صمدی، 1386،ص 3)

پژوهشگران، رضایت شغلی را از دیدگاه های گوناگون تعریف و توجیه نموده اند:

به نظر هاپاک (1935)رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چند بعدی است و با عوامل روانی، جسمانی و اجتماعی ارتباط دارد (شفیع آبادی،1385،ص9)

گینزبرگ و همکارانش ( 1951 ) که رضایت شغلی را از دید گاه های گوناگون مورد توجه قرار داده اند به دو نوع رضایت شغلی اشاره می کنند:

1) رضایت درونی از دو منبع حاصل می شود:

اول : احساس لذتی که انسان صرفاً از اشتغال به کار و فعالیت به دست می آورد.

دوم: لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت، انجام برخی مسئولیت های اجتماعی، به ظهور رساندن توانایی ها و رغبت های فردی به انسان دست می دهد.

2) رضایت بیرونی که با شرایط اشتغال و محیط کار ارتباط دارد و هر لحظه در حال تغییر و تحول است . از عوامل رضایت بیرونی به عنوان مثال شرایط محیط کار، میزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط موجود بین کارگر و کارفرما را می توان نام برد (شفیع آبادی1385،ص100-99)

با توجه به دیدگاه های گوناگون پژوهشگران، می توان نتیجه گرفت که رضایت شغلی، دارای مفهومی پیچیده و چند بعدی است که با عوامل روانی، جسمانی و اجتماعی ارتباط دارد و نوعی سازگار عاطفی با شغل و شرایط اشتغال دارد. اما تعهد سازمانی ، یک نگرش سازمانی است ، که عموماً به عنوان تعیین هویت با یک سازمان خاص بیان می شود .

تعهد سازمانی مبین نیرویی است که فرد را ملزم می کند در سازمان بماند و با تعلق خاطر در جهت تحقق اهداف سازمان کار کند (میر و هرسویچ ، 2001)

تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که تأثیر مثبت بر عملکرد سازمان ها دارد و تحقیقات نشان می دهد افرادی که دارای تعهد کمتری هستند خروج از کار و غیبت از کار در آن ها بیشتر است(یعقوبی و همکاران، 1388).

به طور کلی تعهد سازمانی حالتی است که فرد، سازمانی را معرف خود بداند و آرزو کند در عضویت آن سازمان باقی بماند. (Robbins, 2005)

پژوهش گران، تعهد سازمانی را از دیدگاه های گوناگون تعریف و توجیه نموده اند:

جان مایر و ناتالی آلن(1987 )، بر این باورند که تعهد سازمانی سه جزء می باشد:

1)تعهد عاطفی: شامل وابستگی عاطفی کارکنان به تعیین هویت با سازمان و درگیر شدن در فعالیت های سازمانی است . کارکنانی با تعهد عاطفی قوی به سازمان خود وفادار خواهند ماند.